يازده سال پيش در 14 فروردين ماه 1379، استاد عباس سحاب، بنيانگذار كارتوگرافي نوين در ايران و از چهره‌هاي بزرگ علوم جغرافيايي معاصر پس از ده‌ها سال تلاش خستگي‌ناپذير و خدمات ماندگار علمي و فرهنگي در 79 سالگي دارفاني را وداع گفت.

سرويس علمي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، استاد عباس سحاب كه از ايشان به عنوان پدر علم كارتوگرافي يا نقشه‌كشي ايران ياد مي شود، بنيان‌گذار چاپ نقشه در بخش خصوصي كشور، نخستين توليدكننده كره جغرافيايي به زبان فارسي، مولف ده‌ها اطلس جغرافيايي و باني موسسه جغرافيايي و نقشه‌كشي‌ سحاب بود و از آخرين بازماندگان نسل نقشه‌كشان صاحب سبك جهان به شمار مي رفت.

سرويس علمي ايسنا با گراميداشت ياد اين دانشمند فقيد مرور كوتاهي دارد بر زندگي و تلاش‌هاي علمي استاد سحاب.

عباس سحاب، در سوم دي‌ماه سال 1300 شمسي در يك خانواده فرهنگي در فم تفرش متولد شد. پدرش، استاد ابوالقاسم سحاب تفرشي از چهره‌هاي برجسته علمي و فرهنگي روزگار خود بود كه بيش از 70 جلد كتاب تاليف و ترجمه كرده و صدها مقاله و شعر در نشريات گوناگون داخلي و خارجي به چاپ رسانده بود.

وي فراگيري علم را از چهارسالگي آغاز كرد و در 10 سالگي به همراه پدر راهي تهران شد. در تهران بود كه براي نخستين‌بار، استعداد و علاقه او به جغرافيا نمايان شد و در او رشد كرد به طوري‌كه در 15 سالگي اولين نقشه تهران را تهيه كرد.

اين نقشه و نقشه‌هاي بعد از تهران و شهرهاي ديگر شالوده و اساس يك موسسه جغرافيايي را در سال 1324 هجري شمسي به وجود آورد و عباس را به شهرت رساند.

وي در اين موسسه، بعدها يكي از غني‌ترين كتابخانه‌هاي جغرافيايي ايران و خاورميانه را با 18 هزار كتاب، 15 هزار جلد مجلات جغرافيايي و صدها كره و اطلس بزرگ و كوچك به زبان‌هاي مختلف پديد آورد.

استاد سحاب نخستين نمايشگاه نقشه خود را در سال 1339 شمسي و دانشسراي تهران برپا كرد و از آن تاريخ به بعد، در نمايشگاه‌هاي داخلي و خارجي بسياري حضور داشت.

همچنين موسسه وي در طول سال‌ها فعاليت، به چاپ كتب جغرافيايي و سفرنامه‌ها و نيز ترجمه و تكثير نسخ منحصر‌به‌فرد آثار ادبي و جغرافيايي مي‌پرداخت.

يكي از برجسته‌ترين جنبه‌هاي تلاش علمي استاد و وجه مميزه وي از ساير فعالان عرصه جغرافيا در كشور اين است كه براي نخستين بار در قالب يك مجموعه خصوصي و با سرمايه شخصي خود وارد اين حوزه شد و در گسترش اين علم در كشور تلاش كرد. اهميت اين اقدام، زماني مشخص‌تر مي‌شود كه در آن زمان، تهيه نقشه، در انحصار اداره جغرافيايي ارتش بود و امري محرمانه تلقي مي‌شد. اين مساله چندين دهه ايران را از آشنايي با نقشه و استفاده از آن عقب نگهداشته بود؛ كه تلاش خودجوش سحاب، به اين وقفه خاتمه داد.

يكي ديگر از وجوه با اهميت كار استاد سحاب، اهتمام ويژه او به امر آموزش بود. وي كه فعاليت خود را در يك فضاي نامساعد و با امكاناتي بسيار محدود آغاز كرده بود، در اولين قدم، به چاپ نقشه‌هاي كلاسي و آموزشي پرداخت و آشنايي دانش‌آموزان و نوجوانان كشور با جغرافيا را وجهه همت خود قرار داد. وي در ادامه، نقشه‌ها را به صورت اطلس درآورد و كره‌هاي جغرافيايي آموزشي مختلفي تهيه كرد.

مهندس سحاب، در طول سال‌هاي متمادي فعاليت خود، اهميت خاصي به ارتباط و همكاري با مؤسسات بزرگ نقشه‌ساز دنيا قايل بود و سيستم مبادله‌اي ايجاد كرده بود كه نقشه‌هاي طراحي شده ايران را به خارج مي‌فرستاد و نقشه‌هاي آنها را وارد كشور مي‌كرد. به اين ترتيب، زمينه استفاده از تجربيات مؤسسه‌هاي معتبر خارجي و آشنايي دنيا با موقعيت جغرافيايي و شرايط طبيعي و اقليمي ايران را فراهم مي‌كرد.

استاد سحاب، علاوه بر اهتمام به جغرافيا و نقشه‌كشي (كارتوگرافي) كه حاصل آن بيش از 1250 نشريه جغرافيايي (نقشه‌ها، اطلس‌ها و كره‌ها) مؤسسه سحاب بود، در 25 سال آخر عمر، عمده تلاش و همت خود را به تهيه مجموع 20 جلدي بي‌نظيري با عنوان «اطلس چهارده قرن هنر اسلامي» معطوف كرد. به طوري كه براي گردآوري مواد اوليه اين اثر 7000 صفحه‌اي با وجود بيماري قلبي و ناتواني جسمي، مسافرت‌هاي متعددي به اقصا نقاط جهان، از مالزي و اندونزي و چين تا موز‌ه‌ها و كتابخانه‌هاي پاريس و لندن و برلين انجام داد. متاسفانه استاد، پيش از مرگ، تنها انتشار بخشي از جلد دوم اين مجموعه را ملاحظه كرد و ويرايش نهايي و چاپ ساير مجلدات، به همت خانواده و همكاران استاد و ياري فرهنگ‌دوستان و متوليان امر محول شد. اطلس 60 سال كارتوگرافي، اطلس بين‌المللي فارسي و اطلس تاريخي ايران، از ديگر آثار با ارزش استاد سحاب هستند كه انتشار آنها نيز در زمان حيات استاد محقق نشد.

مهندس سحاب، حاصل تجربه‌ها و اندوخته‌هاي علمي خود را كه نتيجه رنج‌ها و مرارت‌هاي به جان خريده ساليان دراز عمرش بود، در قالب آثار پرشمار جغرافيايي و از همه مهمتر، مؤسسه جغرافيايي و كارتوگرافي را به جامعه علمي كشور و نسل‌هاي آينده اهدا كرد و سرانجام، در چهاردهم فرودرين ماه سال 1379 در شرايطي به ديدار معبود شتافت كه به بار نشستن سال‌هاي مجاهدت خالصانه و عاشقانه خود در اعتلاي اداي دين به ميهن و جغرافي و كارتوگرافي كشور را به عينه مشاهده كرده بود.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: